چه چیزی یک عکس را فوق العاده می کند؟ معمولا
چیز های عادی که به شکل معمولی ترکیب شده اند. چراکه آن ها ایده یا قالبی مشخص دارند
و از شلوغ کاری تا حد ممکن جلوگیری شده است. آن ها ساده، خالص و بی ریا هستند. امروز
به عناصری از طراحی (خط، شکل، فرم، تکسچر یا بافت، رنگ و…) نگاهی خواهیم داشت که از
سوژه ای ساده عکسی فوق العاده را می سازند.
عکس های موفق به نظم و ترتیب نیاز دارند
و عناصر اصلی این ترتیب در یک ترکیب بندی این ها هستند: خط، شکل، فرم، بافت (تکسچر)،
الگو (pattern) و رنگ. هر عکسی، عمدی با
غیر عمدی، یکی از این عناصر را شامل می شود که عناصر طراحی در آتلیه عکاسی شناخته می شوند.
تمام این عناصر اثر خیلی قوی روی عکس دارند،
به ویژه خط، بافت و رنگ. معمولا ما این عناصر را ناخوداگاه تشخیص داده و به کار می
بریم. و این بستگی به حساسیت شخص نسبت به اشکال بصری داشته که خود تحت تاثیر خاطرات
و تجربه های فرد است که در ذهن دارد.
خط
از بین ۶ عنصر طراحی، خط یکی از مهمترین
و تاثیر گذارترین آن هاست. بدون خط شکلی تشکیل نمی شود. بدون شکل فرمی نخواهد بود.
بدون فرم بافتی تشکیل نمی شود. و در نهایت بدون بافت الگویی نخواهیم داشت. از خطوط
می توان برای جلب توجه بیننده به قسمت خاصی از عکس یا سوژه استفاده کرد و حال و هوای
عکس را کاملا تغییر داد.
خطوط می توانند به صورت افقی، عمودی، قطری
و منحنی باشند. خط ها می توانند کوتاه یا بلند بوده یا نازک و ضخیم. آن ها می توانند
شما را به عکس دور یا نزدیک کنند. تاثیر احساسی خط بر عکس را نمی توان نادیده گرفت.
آن ها می توانند حس آرام بخش، سخت و محکم، فعال، راهنما و تهدید کننده را انتقال دهند.
برخی افراد خطوط باریک را ناپایدار و برخی
آن ها را آسیب پذیر می دانند. خطوط ضخیم سخت و محکم به نظر می رسند. خطوط منحنی نرم
و آرامش بخش حس می شوند. خطوط ناهموار قوی، تیز، بی نظم و تهدید کننده مشاهده می شوند.
خطوط عمودی در یک عکس به انتقال حالت های
مختلفی تمایل دارند، از قدرت گرفته تا رشد. خطوط عمودی می توانند شامل موی بافته شده،
تیر برق، درخت ها، ساختمان ها و اشیا بسیار دیگری باشند که به صورت عمودی کشیده شده
اند نه افقی.
خط های افقی در یک عکس تمایل دارند که حسی
از آسایش و پایداری را انتقال دهند. اگر می خواهید روی حس آسایش و پایداری خطی در عکس
تاکید بیشتری کنید، یک راه خوب استفاده از کادربندی افقی به جای عمودی است.
لایه های متعدد خطوط افقی در یک عکس می
تواند سبب خلق ریتم و آهنگ شوند و می توانند به خودی خود جذابیت اصلی عکس شوند. خطوی
افقی می توانند شامل دریا، افرادی که دراز کشیده اند، دو طرف خیابان و هر چیز دیگری
که افقی است، باشند.
خطوط قطری برای جذب کردن چشم بیننده به
سوژه اصلی عکس شما به خوبی جواب می دهند. آن ها می توانند حسی از پویایی را به عکس
شما اضافه کنند. خط های قطری می توانند به شکل مسیر (path)، خطی از درختان، یک حصار، رودخانه و یا عناصر
مشابه در عکس باشند.
شکل
دومین عنصر بنیادی طراحی شکل است، چراکه
شکل عنصر اصلی هویت است. وقتی شکل عنصر اساسی در یک عکس است، مهمترین چیزی که باید
در خاطر داشته باشید این است که بهترین حالت دیدن شکل سوژه در حالت سیلوئت یا ضد نور
(silhouettes) است. برای اینکه آن شکل
به خوبی قابل تشخیص باشد، باید با محیط اطرافش تضاد یا کنتراست زیادی داشته باشد تا
از شلوغی اطراف جدا شود. باید به این اشاره کرد که سیلوئت ها خالص ترین و قوی ترین
همه شکل ها هستند.
فرم
به بیان ساده، فرم یک شکل سه بعدی است و
برای تاکید بر آن بهترین راه نورپردازی از بغل است. چراکه سایه های ملایمی ایجاد می
شوند و تمایز بین نور و سایه ها، تصویر بهتری از عمق جسم را به دست می دهد و پیغام
و معنی آن را بهتر منتقل می کند.
بافت یا تکسچر
هیچ عنصر دیگری در طراحی به اندازه تکسچر
قادر به انتقال احساسات عمیق شما نیست. چالش اصلی در به تصویر کشیدن بافت اجسام، نور
است. برای بهتر به تصویر کشیدن بافت اجسام، نور مایل صبح های زود آفتابی، سر شب یا
هنگامی که خورشید عمودی است و نور از بالا می تابد برای عکاسی و آتلیه عکاسی مناسب تر است. اگر می
خواهید از بافت اجسام عکاسی کنید مطلب لنزک در این زمینه را از دست ندهید.
هنگامی که خورشید در فراز آسمان است، سختی
دیوار های ساختمان ها، یا بافت چوبی تنه درختان یا هر تکسچر دیگری که روی سطوح عمودی
است بهتر و با تاکید بیشتری ثبت می شود. دلیل آن سایه های کوچکی است که در اثر نور
بالاسری در طول آن سطوح ایجاد می شوند. در حالی که این اثر جزئی است، عمق، جذابیت و
واقعیت بیشتری را به عکس ها اضافه می کند.
خوب است اشاره کنیم که استفاده کردن تکسچر
به عنوان پس زمینه ترکیب بندی ما را جالب و پرهیجان می کند. اگر از تکسچر به خوبی استفاده
شود، عکس های ما زنده تر و سه بعدی تر خواهند بود.
الگو
زندگی مملو از الگوهاست. بدون آن ها زندگی
ما چیزی جز هرج و مرج نخواهد نبود. تمام آن الگو هایی که تشخیصشان نمی دهیم یا به دلیل
زندگی شلوغ و روتین خود نادیده شان می گیریم.
وقتی با الگو ها کار می کنیم دو تکنیک مطرح
می شود. می توانید روی الگوها تاکید کنید یا بشکنیدشان.
تاکید کردن یک الگو می تواند حسی از سایز
و انبساط را تقویت کند. ایده این گونه است که روی الگو زوم کرده و کادر را با آن پر
کنید. الگوی مورد تاکید قرار گرفته می تواند شامل صورت ها از میان جمعیت، خطی از گیاهان
هم نوع، آجر های یک دیوار و… باشد.
برای شکستن یک الگو تنها کافی است شیئی
را پیدا کنیم که جریان تکرار شونده الگو را قطع کند. این می تواند شیئی باشد که با
بقیه اشیاء به وضوح مغایرت دارد. این تمایز می تواند شامل شکل، رنگ و یا حتی تکسچر
باشد. وقتی می خواهید الگویی را بشکنید باید بیش از پیش مراقب ترکیب بندی خود باشید
و قانون یک سوم در این شرایط به شما کمک خواهد کرد.
برای مثال شما این شیء را روی یکی از تقاطع
های قانون یک سوم قرار می دهید. همچنین می توانید با عمق میدان بازی کنید. جسمی که
با بقیه در تضاد است را در فوکوس داشته باشید و اجسام اطرافش کم کم از فوکوس خارج و
محو شوند. الگو های شکسته می توانند به طور طبیعی یافت شوند یا کارهایی انجام دهیم
تا الگوهای حاضر را منقطع کنیم.
رنگ
رنگ ها با مشخصه هایی چون روشنی یا ارزش
رنگ (Value) که درجه های تیره و روشن
یک رنگ را از هم جدا می کند، فام یا نام رنگ (Hue) که به طور کلی مشخص کننده اسم رنگ ها است. قرمز،
آبی و زرد را فام های اولیه می نامند. مشخصه بعدی خلوص رنگ یا اشباع (Saturation) است. اگر رنگی با سفید،
سیاه و خاکستری ترکیب نشده باشد، دارای خلوص بیشتری است.
رنگ ها، و نحوه چیدمان آن ها، می توانند
یک عکس را خوب یا خراب کنند. رنگ های مختلف حامل پیام های مختلفی هم هستند و قطعا وزن
و اثر مهمی روی یک عکس دارند.
رنگ های پر طراوت مثل قمز و زرد دارای انرژی،
جذاب و فعال هستند. رنگ های آبی و سبز آرامش بخش هستند. اگر می خواهید عکس های خلاقانه
ای بگیرید باید درک بالایی از رنگ ها و تاثیرشان بر عکس داشته و همچنین نسبت به رنگ
های اطرافتان آگاهی داشته باشید.
رنگ ها همه جا وجود دارند. عکاسی ماکرو
حشرات مملو از رنگ های جالب است. طبیعت، شهر ها، مردم و لباس هایشان، خانه ها، خیابان
ها، آسمان ها، سواحل و هر آنچه در اطراف شماست مملو از رنگ است. فقط کافی است از آن
آگاه باشید و چشمان خود را تمرین دهید که آن ها را ببیند. توجه کردن به رنگ، پیغام
عاطفی آن و معنی اش یک قدم مهم در راه رسیدن به بلوغ عکاسی است.
دو نوع رنگ وجود دارند. کاهشی و افزایشی.
هر گروه، دارای رنگ های اولیه و ثانویه است. نقاشی، عکاسی و پرینت از رنگ های کاهشی
استفاده می کنند. که مد نظر ما در این مطلب نیز همین است.
قرمز، آبی و زرد رنگ های اولیه کاهشی نامیده
می شوند، از این رنگ ها رنگ های ثانویه کاهشی یعنی بنفش، نارنجی و سبز پدیدار می شوند.
ترکیب قرمز و آبی، بنفش را ایجاد می کند. ترکیب آبی و زرد، سبز را ایجاد می کند و ترکیب
زرد و قرمز، نارنجی را پدید می آورد. ترکیب میزان مساوی از آبی، قرمز و زرد، مشکی را
تولید می کند.
هر جفت رنگی که در چرخ رنگ بالا مخالف یکدیگر
قرار گرفته اند رنگ های مکمل نامیده می شوند. وقتی این دو با هم ترکیب شوند بر شدتشان
افزوده خواهد شد. مطالعه چرخ رنگ به شما درک بهتری از نحوه تاثیر رنگ ها بر یکدیگر
خواهد داد، بنابراین با این دانش بهتر خواهید توانست که پیام مورد نظرتان را در عکس
انتقال دهید.
توجه کنید که رنگ های زرد، قرمز، نارنجی
رنگ های گرم شناخته می شوند. و با خورشید و آتش پیوند می خورند. آبی، بنفش و سبز رنگ
های سردی هستند. این رنگ ها با برف، آب و سایه ها هم پیوندند.
جمع بندی
عناصر طراحی بنیادی ترین مولفه های هر ترکیب
بندی هستند. آموختن عناصر طراحی، اینکه چگونه بر هم اثر می گذارند یا با هم ترکیب می
شوند و چه پیامی را به همراه دارند، راهی برای ارتقا دادن عکاسی شما و خلق آثاری است
که به قلب و روح مردم می نشینند.
این ها قطعه های سازنده ای بودند تا با
کمکشان کار هنری خود را خلق کنید. به کار بردن این عناصر در کنار یکدیگر و اینکه بدانید
چه زمانی آن ها را به کار گیرید، عکس های شما را هدفمند و گیرا تر می کند. تمامی این
عناصر در اطراف ما موجودند. تنها کافی است چشمان خود را به دیدن آن ها و ثبت کردنشان
عادت دهیم و همچنین ذهن و روحمان را تا بتوانند آن ها را برای رساندن ایده ها و احساسمان
ترجمه کنند. بعد از این است که کار هایمان چشم گیر و دیدنی خواهند شد.